شما کارِ مهمی را به یک کارمندِ مستعد واگذار کردهاید و مهلت پایان کار را تعیین کردهاید. حالا آیا به او اجازه میدهید تا کارش را انجام بدهد و در یک سری نقاط عطفِ مشخص با وی در ارتباط باشید، یا بالای میز او میایستید و روند پیشرفت کار را چک میکنید؟
اگر در دستهٔ دوم قرار میگیرید احتمالاً یک مدیر ذره بینی (micromanager) هستید. یا اگر شما کارمندی هستید که همواره در تلاش است تا کارها را طبق ضربالعجل تحویل دهد و رئیس هم بالای سرتان میچرخد، احتمالاً دارای یک مدیرِ ذرهبینی هستید – کسی که نمیتواند از کوچکترین جزئیات بگذرد.
مدیرانِ ذره بینی، در کارهای مثبت – مانند توجه به جزئیات و رویکردهای عملی – افراط میکنند. آنها با رفتار خود، که توانمندیهای همکاران خود را کمتر میکنند یا به خاطر اینکه روی کنترل کردن دیگران وسواس دارند و یا اینکه احساس میکنند هر کسی که اطرافشان هست را باید به سمت موفقیت هُل دهند. مدیران ذره بینی اعتماد به نفس همکاران خود را از بین میبرند، به عملکردشان آسیب میرسانند، انقدر آنها را خسته میکنند که استعفا دهند.
خوشبختانه، روشهایی وجود دارد که میتوانید این گرایشاتِ متعصبانه را در خود شناسایی کنید – و قبل از اینکه آسیب بیشتری برسانند، از شرشان خلاص شوید. و اگر برای یک مدیرِ ذرهبینی کار میکنید، راهبردهایی وجود دارد که میتوانید با استفاده از آنها او را متقاعد کنید که استقلال عملِ شما را بپذیرد.
اما اول از همه، مدیریت ذرهبینی چه نشانههایی دارد؟ مرز بین مدیری که به اندازه کافی درگیر کارها میشود، با یک مدیرِ فرادرگیر که تیمش را دیوانه کرده کجاست؟ این مقاله به این پرسشها پاسخ خواهند داد و راهبردهایی را به شما ارائه میدهند تا با استفاده از آنها بتوانید از مدیریتِ ذرهبینی دوری کنید.
نشانههای مدیریت ذرهبینی
موارد زیر برخی از نشانههایی هستند که ممکن است نشان دهند شما یک مدیرِ ذرهبینی هستید – یا تحت نظر چنین مدیری کار میکنید. به طور کلی، اینگونه مدیران :
- برای دادن اختیارات مقاوت میکنند.
- خود را غرق در نظارت بر پروژههای دیگران میکنند.
- به جای نگاه کردن به کلیت و تصویر جامع، جزئیاتِ خیلی ریز را اصلاح میکنند.
- اگر اشتباهی در کار محولشده ببینند، قبل از اتمام کار، آن را پس میگیرند.
- دیگران را از تصمیمگیری بدون مشورت با آنها منصرف میکنند.
مدیریت ذرهبینی چه عیبی دارد؟
اگر با استفاده از مدیریت ذرهبینی هنوز درحال نتیجه گرفتن هستید و میتوانید در کارِ همه دخالت کنید، چرا نیاز است این روند را متوقف کنید؟
مدیرانِ ذره بینی اکثراً با یک آزمایشِ ساده، ارزش رویکرد خود را تأیید میکنند: آنها کاری را به یکی از کارمندان محول میکنند و تا زمان رسیدنِ ضربالعجل ناپدید میشوند. آیا این کارمند که دارای آزادیِ عمل بوده توانسته به خوبی از پس کار برآید؟
شاید توانسته باشد – اگر اعتماد به نفسی استثنایی روی تواناییهای خود داشته باشد. اما تحت یک مدیریتِ ذرهبینی، بیشترِ کارکنان ترسو و دودل میشوند – یا حتی از کار میافتند. این کارکنان با خود میگویند: «فرقی ندارد من چه کار کنم، کارِ من هیچ وقت به اندازه کافی خوب نیست». بعد، یکی از این دو اتفاق میافتد: یا کارمندان قبل از فرا رسیدنِ ضربالعجل از مدیر میخواهند تا آنها را راهنمایی کند، یا همینطور به کار خود ادامه میدهند و به یک نتیجهی ناقص میرسند.
در هر یک از حالتها، مدیر ذرهبین نتیجه آزمایش را به عنوان شاهدی از این قضیه برداشت میکند که بدون دخالت دائمیِ او، کارمندانش گیر میکنند و نمیتوانند کاری را به درستی انجام دهند.
اما آیا این نتایج، ارزشِ مدیریت ذرهبینی را تأیید میکند – یا محکوم؟ یک مدیرِ واقعاً تأثیرگذار، افرادی را که در اطرافش قرار دارد به سمت موفقیت سوق میدهد. اما مدیرانِ ذرهبینی، از اینکه پرسنل تصمیمگیری کنند و – مسئولیت را بپذیرند – جلوگیری میکنند. دقیقاً همین فرآیند تصمیمگیری و قبول کردنِ عواقب آن است که منجر میشود افراد رشد و پیشرفت کنند.
مدیرانِ حرفهای، برای کارمندان فرصتهایی فراهم میکنند که سرآمد شوند. به این ترتیب کارمندان را «توانمند» میکنند تا کارها را به درستی انجام دهند؛ مدیرانِ غیرحرفهای، با احتکار کردن این فرصتها، قدرت را از پرسنل میگیرند. و شخصی که قدرت را از وی گرفته باشند، کارمندی ناکارا خواهد بود – کسی که نیاز دارد تا سرپرستش زمان و انرژی زیادی را صرف وی کند.
همین انرژی و زمانی که باید برای یک تیمِ ترسو و دودل گذاشته شود، به طور جدی زمان مدیران را کاملاً میگیرد. اگر نگوییم غیرممکن، خیلی سخت است مدیری که به سختی تلاش میکند تا جزئیات مربوط به معرفی فروش بعدی را آماده کند، بتواند تمامیِ تحلیلها، برنامهریزیها، ارتباط با سایر تیمها و پرداختن به بحثهای کلان مدیریتی را انجام دهد.
اجتناب از مدیریت ذرهبینی
تا اینجا با گرایشهای مدیریت ذرهبینی آشنا شدیم و دیدیم که چرا نامناسب هستند. اگر شما هم چنین رفتارهایی در خود– یا در سرپرست خود – میبینید، چه باید بکنید؟
از دیدگاه یک مدیرِ ذرهبینی، بهترین راه برای ساختن روابطِ سالمتر با کارکنان، شاید مستقیمترین راهِ ممکن باشد: یعنی صحبت کردن.
ممکن است به انجامِ چندین مکالمه نیاز باشد تا آنها متقاعد شوند که نظرتان برای تغییر، جدی است. بخشِ سختِ کار، گرفتنِ بازخورد رُک از جانب پرسنل است. بعد از انجام این کار، همانطور که مارشال گلد اسمیت در کتابش با عنوان «چیزی که شما را به اینجا رسانده، به آنجا نخواهد رساند» نوشته، وقتِ معذرتخواهی و تغییر است؛ یعنی به پرسنل آزادی عمل – و اشتیاق – برای رسیدن به موفقیت بدهید.
اول روی کسانی که بیشترین پتانسیل را دارند تمرکز کنی�� و یاد بگیرید که کارها را به طور مؤثر به آنها محول کنید.
و اگر بعد از کنار گذاشتنِ مدیریت ذرهبینی، زمان آزاد زیادی پیدا کردید و ندانستید که چطور باید با این زمان برخورد کنید، مقالهی ما درباره «۱۰ مهارت مدیریتی که برای افزایش بازدهی همه مفید است» را بخوانید.
نکته: یکی از ویژگیهای مدیرانِ خوب که اکثراً در این نوع مدیریتها فراموش میشود، «گوش کردن» است. زمانی که مدیران فراموش میکنند پرسنل آنها نظرات مهمی دارند، از گوش کردن محروم میشوند و – افرادی که احساس کنند کسی به آنها گوش نمیکند، انگیزهی خود را از دست میدهند.
اگر مدیر شما، ذره بینی عمل میکند
برای کسانی که مدیرانِ ریزبینی دارند، کار کمی پیچیدهتر است. احتمالاً روند پیشرفت حرفهایِ شما متوقف شده – و شاید آن پیشرفتی را که در صورت داشتن استقلال میتوانستید بهدست آورید، اکنون ندارید.
اما میتوانید با اقدامات زیر وضعیت را بهبود ببخشید:
- با تشویق کردن رئیستان برای فراهم کردن تمام اطلاعات مورد نیاز شما از قبل و همچنین تعیین کردن یک سری تاریخها برای مرور کارها، به او کمک کنید تا کارها را به طور مؤثری به شما محول کند.
- کارها یا پروژههایی را که مطمئن هستید در آن تسلط و مهارت دارید، به صورت داوطلبانه انجام دهید. این امر موجب افزایش اعتماد او به شما میشود – و همچنین مهارتهای محول کردن کارها (تفویض اختیارات) را در او ارتقا میدهد.
- مطمئن شوید که به طور منظم روند پیشرفت کار را به مدیرتان گزارش دهید و این انگیزه را از او بگیرید که فقط به خاطر اینکه برای مدتی از روند کاری شما خبری نشده، بخواهد در کارتان سرکشی کند.
- در هر زمان فقط برای کمک به رفع یکی از عادتهای ناکارامد وی تمرکز کنید. به یاد داشته باشید که او هم یک انسان است و میتواند اشتباه کند!
جمع بندی
مدیریت ذره بینی باعث میشود که توانایی پرسنل برای رشد و توسعه محدود شود و همچنین دستاوردهای این تیم را محدود میکند زیرا به هر حال کار توسط پرسنل انجام میشود.
زمانی که یک مدیر اشتیاقی برای محول کردن کارها نداشته باشد، بیشتر از تصویر کلی به جزئیات اهمیت بدهد و پرسنل خود را از گرفتن ابتکار عمل منصرف کند، به احتمال زیاد در حال متمایل شدن به سمت مدیریت ذرهبینی است.
اولین قدم برای اجتناب از تلهٔ مدیریت ذرهبینی (یا بیرون رفتن از آن) این است که علائم خطرناک آن را با صحبت با پرسنل یا مدیر خود شناسایی کنید. اگر نشانههایی از این مدیریت را دیدید، به مدیر خود کمک کنید تا ببیند که روش بهتری هم برای کار کردن وجود دارد. و اگر متوجه شدید که یک مدیرِ ذرهبینی هستید، به شدت روی مهارتهای محولسازی کار کنید و یاد بگیرید که به پرسنل کمک کنید تا پیشرفت کنند و کارها را به خوبی تحویل دهند.
منبع: mindtools