رایگان شروع کنید
درخواست استخدام
درخواست مشاوره
مسئولیت پذیری در کار و هر آنچه باید درباره‌ی آن بدانید
بگذارید داستان مسئولیت پذیری در کار را با این ماجرا شروع کنم: امروز صبح با اینکه خیلی زود از خواب بیدار شده بودم تا مثل همیشه به موقع سر کار برسم اما دلشوره‌ای عجیب تمام وجودم را گرفته بود. می‌دانستم که سر وقت به محل کار می‌رسم و مثل همیشه کارهایم را به‌درستی انجام خواهم داد اما دلم آرام نمی‌شد! شاید تعجب کنید اما این حال هر روزه‌ی من است! همکارانم در تیم کاری‌مان عقیده دارند که من زیادی مسئولیت‌‌پذیرم و همین مسئولیت پذیری در کار به شکل افراطی، دارد کار دستم می‌دهد!
راستش را بخواهید با این حرف همکارانم به فکر فرو رفتم، دلم می‌خواست کمی بیشتر به این موضوع فکر کنم! اینکه مسئولیت پذیری کاری چیست؟ مسئولیت پذیری در کار تیمی چه تاثیری بر کل کار دارد؟ عواقب عدم مسئولیت پذیری چیست؟ و مهم‌تر اینکه فرد مسئولیت پذیر چه ویژگی‌هایی دارد؟ آیا همه‌ی افراد مسئولیت‌پذیر مثل من با دلشوره و اضطرابی تمام‌نشدنی دست و پنجه نرم می‌کنند؟
اگر پیدا کردن جواب این سوالات برای شما هم مهم است با این مقاله همراه باشید تا با هم پاسخ مناسبی برای این سوالات پیدا کنیم!
مسئولیت پذیری چیست ؟
اول از همه و قبل از پراختن به مسئله‌ای به‌نام مسئولیت پذیری کاری خوب است که تعریف مسئولیت‌پذیری را بدانیم. اگر بخواهیم این مفهوم را خیلی شسته و رُفته تعریف کنیم باید بگوییم:
«مسئولیت پذیری (Responsibility) تعهد درونی فرد برای انجام درست وظایفی است که بر عهده‌اش گذاشته شده است.»
در واقع مسئولیت پذیری یعنی ما در برابر خودمان، کسی یا چیزی پاسخگو هستیم و این حسی است که از درونمان سرچشمه می‌گیرد. شخصی که مسئولیت عملی را می‌پذیرد یعنی با خودش و یا با دیگری توافق می‌کند تا یک سری فعالیت‌های مشخصی را به درستی انجام دهد.
فرد مسئولیت پذیر چه ویژگی‌هایی دارد؟
در این قسمت ویژگی‌های یک فرد مسئولیت‌پذیر را بررسی می‌کنیم:
- یک فرد مسئولیت پذیر کارهایش را به موقع انجام می‌دهد. این فرد برای انجام درست کارها به ناظر خارجی احتیاج ندارد بلکه به‌صورت درونی احساس وظیفه می‌کند.
- افراد مسئولیت‌پذیر بعد از مرتکب شدن به اشتباه، خود را سرزنش نمی‌کنند؛ چراکه آنها مسئولیت‌پذیری را سرزنش کردن خود بعد از انجام نادرست یک کار نمی‌دانند، بلکه این مفهوم را این‌طور برای خود تعریف می‌کنند: «مسئولیت‌پذیری یعنی من سهم خودم را از اشتباهی که کرده‌ام می‌پذیرم و در جهت جبران آن قدم برمی‌دارم.»
- فرد مسئولیت‌پذیر اهل بهانه آوردن نیست و برنامه‌هایش را به موقع اجرا می‌کند.
- افراد مسئولیت‌پذیر خودخواه نیستند! خودخواهی از جمله مهم‌ترین دلایلی است که باعث می‌شود بسیاری از ما تعهدات و وظایفمان را نادیده بگیریم. شاید با خودتان بگویید که «من به هیچ وجه خودخواه نیستم!» اما زمانی که کارهای غیرضروری را به کارهای مهم‌تر ترجیح می‌دهید باید بدانید که گرفتار خودخواهی شده‌اید. یک فرد مسئولیت پذیر همیشه کارهای مهم را در اولویت قرار می‌دهد.
- یک انسان مسئولیت‌پذیر اعتمادبه‌نفس بالایی دارد و به کاری که توانایی انجام آن را ندارد صادقانه نه می‌گوید.
- وقت‌شناسی از دیگر ویژگی‌های مهم افراد مسئولیت‌پذیر است، زیرا آنها نه تنها برای وقت خود بلکه برای وقت دیگران هم احترام قائل‌اند.
- فرد مسئولیت‌پذیر زندگی منظمی دارد، کارهایش را طبق برنامه انجام می‌دهد و هر چیزی را در جای خودش قرار می‌دهد. انجام همین کارهای کوچک باعث صرفه‌جویی در وقت و سازمان‌دهی بهتر کارها می‌شود.
مسئولیت پذیری در کار (مسئولیت پذیری شغلی) چیست؟
مسئولیت پذیری در کار یا مسئولیت پذیری شغلی (Work Responsibility) در واقع مجموع وظایفی است که فرد با توجه به جایگاه شغلی‌اش بر عهده دارد. به رسمیت شناختن و انجام مسئولیت‌های خود در محل کار به‌عنوان یک اخلاق کاری مهم شناخته می‌شود.
وقتی شخصی استخدام می‌شود یعنی قرار است در قبال کاری که انجام می‌دهد حقوقی را دریافت کند. ناگفته نماند علاوه‌بر وظایف مشخص‌شده ممکن است مافوق از این فرد انتظارات دیگری هم داشته باشد. برای مثال اگر با مردم سر و کار دارد لازم است در کنار انجام وظایفش، رفتاری دوستانه و دلسوزانه هم از خودش نشان دهد یا ممکن است از او خواسته شود که از ایجاد رفتار صمیمانه با همکارانش خودداری کند. مجموعه‌ی این موارد مسئولیت کاری یک فرد محسوب می‌شود.
جالب است بدانید که نگرش و مهارت‌های اجتماعی هم تاثیر زیادی بر مسئولیت پذیری در کار و همچنین افزایش مسئولیت پذیری در تیم دارند. کسانی که نسبت به وظایف و یا همکارانشان دارای نگرش منفی هستند ممکن است متوجه تاثیرات منفی بزرگتر نشوند.
برای مثال سرپرست یک تیم وظایفی را برعهده دارد اگر او به وظایفش به درستی عمل کند اما برخورد صحیحی با تیم نداشته باشد مطمئناً تاثیر منفی این بدرفتاری بر کل تیم نمود پیدا خواهد کرد و به این ترتیب مسئولیت پذیری شغلی (مسئولیت پذیری در کار ) او زیر سوال خواهد رفت!
7 راهکار افزایش مسئولیت پذیری در کار
شاید ندانید اما افزایش مسئولیت پذیری در کار تیمی تاثیر به‌سزایی بر پیشرفت کاری‌تان دارد. پس برای افزایش مسئولیت پذیری شغلی و افزایش مسئولیت پذیری در تیم این راهکارها را به خاطر بسپارید.
- با رییس‌تان صحبت کنید
پیش سرپرست تیم یا رئیسس‌تان بروید و به او بگویید که برای پذیرش مسئولیت‌های جدید آماده‌اید. شاید این کار برایتان سخت و نگران‌کننده باشد اما می‌توانید به جای یک درخواست مستقیم، کمی با رئیس‌تان گفتگو کنید! برای مثال می‌توانید از اهداف شغلی‌تان بگویید و درباره‌ی اینکه آینده‌ی کاری‌تان را با تیم چگونه ترسیم کرده‌اید.
به این فکر کنید که دلتان می‌خواهد چه مهارتی یاد بگیرید و متناسب با این مهارت‌ها مسئولیت‌های جدیدی را بپذیرید.
- به دنبال همکاران مشغول و پراسترس باشید
به دنبال افرادی باشید که به کمک احتیاج دارند فرقی نمی‌کند این افراد در بخش‌های دیگر کار می‌کنند یا در اتاق بغلی‌تان نشسته‌اند، در هر صورت می‌توانید با کمک به آنها تا حد زیادی مسئولیت پذیری کاری تان را اثبات کنید. البته حواستان باشد که در این مسیر بیش از حد پیش نروید چون ممکن است از شما سوءاستفاده شود.
- به یک متخصص تبدیل شوید
به‌طور مداوم در حوزه‌ی کاری‌تان دانش جدید کسب کنید. اگر در یک زمینه‌ی خاص بتوانید حسابی مهارت پیدا کنید می‌توانید امیدوار باشید که مسئولیت‌های جدیدتر و بهتری بر دوشتان خواهند گذاشت، مسئولیت‌هایی که حتماً از عهده‌شان برخواهید آمد و به این وسیله مسئولیت پذیری شغلی‌تان را اثبات خواهید کرد.
- در انجام مسئولیت‌هایتان پیش‌قدم باشید
لازم نیست منتظر بمانید تا افراد به شما بگویند چه کاری انجام دهید بهترین کار این است قبل از اینکه کسی وظایفتان را به شما گوشزد کند خودتان دست به کار شوید و کارهایی را که در حیطه‌ی وظایفتان است به‌خوبی انجام دهید.
- از اشتباهاتتان درس بگیرید
هرچند کلیشه‌ای است اما لازم است بگوییم از اشتباه کردن نترسید! به جای ترسیدن بهتر است دلیل اشتباهاتتان را پیدا کنید، جوانب مختلف را بسنجید و سعی کنید یک اشتباه را دوباره تکرار نکنید.
- با برنامه‌ریزی پیش بروید
برای مسئولیت‌پذیر شدن لازم است برای کارها، برنامه‌ها و اهدافتان لیستی تهیه کنید و برای هر هدف برنامه‌ریزی جداگانه داشته باشید.
- متعهد و باثبات باشید
ثبات و تهعد دو شرط اصلی برای مسئولیت‌پذیر شدن است، پس تلاش کنید که همیشه پیگیر انجام مسئولیت‌هایی که به عهده‌تان گذاشته‌اند، باشید. چراکه این کار نشان‌دهنده‌ی متعهد بودن شما نسبت به کارتان است. هر چه در این مسیر باثبات‌تر باشید مسئولیت پذیری کاری تان بیشتر می‌شود.
عواقب عدم مسئولیت پذیری در کار چیست؟
گفتن ندارد که تبعات عدم مسئولیت پذیری یک فرد می‌تواند گریبان تمام تیم را بگیرد! هرج‌ومرج و بی‌انضباطی از مهم‌ترین عواقب عدم مسئولیت پذیری در کارهای تیمی است. نتیجه‌ای که ممکن است تمام کار تیم را با مشکل مواجه کند و حتی باعث هدر رفتن زحمات بقیه‌ی افراد تیم شود.
اگر سرپرست یک تیم هستید و از بابت عواقب عدم مسئولیت پذیری افراد تیم نگرانید، پس روی لینک زیر کلیک کنید. این مقاله راهکارهایی برای مسئولیت پذیر کردن افراد تیمتان به شما ارائه می‌دهد.
بیشتر بخوانید: پنج نکته کلیدی برای مسئولیت پذیر کردن افراد
حرف آخر
بعد از بررسی این مطالب در کمال تعجب به این نتیجه رسیدم که مضطرب بودن از ویژگی‌های افراد مسئولیت‌پذیر نیست! مهم‌تر اینکه مسئولیت پذیری در کار به ذهنی آرام و افکاری منسجم نیاز دارد تا فرد بتواند وظایفش را به درستی و بر اساس اصول مشخص شده انجام بدهد!
بنابراین اگر مسئله‌ی مسئولیت پذیری در ارائه خدمات برای شما هم مهم است، پس به راهکارهایی که در این مقاله ذکر شد عمل کنید و همان‌طور که گفتیم سعی کنید همیشه در پذیرش مسئولیت پیش قدم باشید تا درهای موفقیت هم رویتان باز شود!
