مسئولیت پذیری یک کیفیت است!

مسئولیت پذیر بودن یکی از مهمترین آرزوهای یک فرد است، مفهومی که مکاتب بسیاری به آن پرداخته اند و هنوز که هنوز است بشر از ابعاد مختلفی به این مفهوم بسیار پر ارزش فکر میکند. و این مفهوم زمانی بسیار پراهمیت می‌شود که ما متوجه بی مسئولیتی دیگران می‌شویم.

آیا توجه کرده اید که اغلب افراد این ویژگی را بیشتر از آنکه در خودشان جستجو کنند در دیگری آن را می جویند؟ فکر میکنید چرا این اتفاق می افتد؟ آیا دلیلش این نیست که فرد به دنبال منفعت از دست رفته خودش است؟ منفعتی که می توانست به راحتی از دست نرود اگر یک نفر (که ما نمی‌دانیم چه کسی، شاید حتی خود فرد) مسئولیت پذیر نبوده است.

مسئولیت‌پذیری در جای جای زندگی همه ی ما نقش پررنگ و مهمی دارد به سختی می شود اهمیت مسئولیت پذیری را انکار کرد.

• مسئولیت پذیری فردی نسبت به سلامت جسم و روان خودش
• مسئولیت پذیری در خانواده (در هر نقشی که باشید)
• مسئولیت پذیری به عنوان یک شهروند در جامعه
• مسئولیت پذیری در فضای حرفه‌ای؛ چیزی است که ما تصمیم داریم در این مقاله در رابطه با آن صحبت کنیم

پاسخگویی قبل از مسئولیت پذیری

تفاوت این دو مفهوم را احتمالا بارها شنیده باشید، ولی آنقدری مهم است که یک بار دیگر هم به آن اشاره می‌کنیم. 

پاسخگویی به این معناست که شما با توجه به وظیفه و نقشی که در یک سازمان و یا تیم دارید بتوانید در رابطه با نتایجِ وظایفی که به شما محول شده پاسخگو باشید.

شاید این داستان کوتاه گویای همه چیز باشد:

" آقای رضایی مدیر فروش یک شرکت مواد غذاییست، آخر ماه متوجه می شود که یکی از اقلام به قیمت بسیار پایینی در بازار فروش رفته و شرکت متحمل ضرر نسبتا سنگینی شده است. و حالا در جلسه ی ماهانه نوبت بررسی فروش های انجام شده رسیده. آقای رضایی برای این اتفاق که نمی دونه چطوری هم پیش اومده باید توضیحاتی بده. می دونید از نگاه "پاسخگویی" و "پاسخگو بودن" چه چیزی خیلی بد است؟

آقای رضایی به عنوان مدیر فروش نمی دونه چه اتفاقی افتاده. 

قبل ازینکه یک مدیر، مسئولیت این کار را بپذیر یا نپذیرد باید بتواند پاسخگو باشد، بتواند برای مدیرعامل یا هیئت مدیره توضیح دهد که چه اتفاقی افتاده و مشکل چه بوده؟ 

این مدیر فروش می تواند در جلسه اظهار شگفتی کند، و بگوید نفهمیدم چرا این اتفاق افتاد و تلاش کند که به دنبال مقصر بگردد.

 یا می تواند قبل از جلسه، مسئله را ریشه یابی کرده باشد و همه ی جزئیات این اتفاق را درآورده باشد. و بتواند شرح بدهد که چه نقصی در سیستم وجود داشته که این اتفاق افتاده و راه حلی ارائه کند که دیگر چنین اتفاقی نیفتد. این کاریست که یک مدیر باید بتواند از عهده ی آن بربیاید. در این حالت می توان گفت پاسخگویی تمام  و کمال انجام شده.

و حالا مسئولیت پذیری

مسئولیت پذیری را به عنوان یک ویژگی اخلاقی درنظر بگیرید، به عنوان یک کیفیت انسانی و حرفه ای. برای عدم مسئولیت پذیری هیچکسی نمی تواند شما را بازخواست کند ولی در صورت وجود این کیفیت تقریبا هیچ کسی حاضر نیست چنین شخصیتی را از دست بدهد.

ست گودین

Accountability is done to you. It’s done by the industrial system, by those that want to create blame.
Responsibility is done by you. It’s voluntary. You can take as much of it as you want.

Seth Godin

حالا ببینیم چگونه "مسئولیت‌پذیری را انتخاب کنیم"

تا اینجای داستان ما متوجه شدیم که مسئولیت پذیری یک ویژگی انسانی ست، که کاملا هم انتخابی ست و در اصل یکی از کیفیت های بسیار بالای شخصیت محسوب میشه. شما مختارید این کیفیت را انتخاب کنید یا نکنید. همه چیز کاملا به شما بستگی دارد.

و البته عدم مسئولیت پذیری عواقب خودش را هم دارد؛
ددلاین هایی که به آنها نمی‌رسید.
روابطی که از دست می‌دهید.
دوستی های خوبی که به دلیل فراموش کاری های همیشگی شما کم رنگ و کم رنگ تر میشوند.
اهدافی که نمی توانید داشته باشید چون هرچه هم برنامه ریزی کنید نمی توانید محقق کنید.

"مسئولیت‌پذیری فقط در محل کار و یا کاری که باید انجام بدهید نیست، بلکه کیفتی است که در طول زمان آن را توسعه داده‌اید تا باعث شود کارها به شیوه‌ای کارآمدتر و سازمان‌یافته‌تر پیش برود و شما را به بهترین نسخه از خودتان تبدیل کند."

نیکول مارتینز روانشناس

ولی اگر دوست داشته باشید بدانید یک فرد مسئولیت پذیر چه ویژگی هایی دارد با ما همراه باشید:

11 ویژگی افراد مسئولیت پذیر

1. آنها بهانه نمی آورند
   
   به نظر می رسد افراد مسئولیت پذیر توانایی قدرتمند و جادویی‌ای برای پایبندی به برنامه های خودشان دارند که ممکن است حتس باعث آزار دیگران شود.(از روی رشک و حسادت)
   اگر بخواهند زودتر بیدار شوند، این کار را می‌کنند.
   اگر بخواهند پول پس انداز کنند، این کار را می‌کنند.
   مهم‌تر از همه، آنها توانایی نه گفتن به چیزی که نمی‌توانند به آن متعهد شوند را دارند.

بهتر است صادق باشیم تا اینکه بهانه ای بیاوریم و عقب نشینی کنیم.

2. آنها زندگی خودشان را سازمان دهی میکنند
   
   این افراد همان‌هایی هستند که صورتجلسه‌ها برایشان مهم است، نوشتن اهدافشان توی تقویم برایشان مهم است. نه فقط اینکه بنویسند که نوشته باشیند، برای این می‌نویسند که هیچوقت مسیر را گم نکنند و بتوانند راحت تر آن را ادامه دهند.

شاید به نظر کمی سخت بیاید. اما واقعا اینطور نیست این افراد در اصل کار آسانتر را انتخاب کرده‌اند چون در هر لحظه نیاز ندارند فکر کنند الان چه باید بکنم؟ الان چه باید بگویم؟ و هیچوقت نگران نیستند که روزهایشان بیهوده سپری شود. و در انتهای روز از زدن تیک های اینم انجام شد، این یکی هم انجام شد لذت زیادی می برند.

3. آن ها سر وقت هستند

اگر دوست دارید آدم مسئولیت‌پذیری شناخته شوید، به زودی "همیشه سروقت حاضر بودن" تبدیل میشه به هدف جدید شما. چون هیچ چیز تاثیر گذارتر از این نیست که بالغانه دقیقا سر وقت سر قرارهایتان برسید.

به گفته کوین داوم، برای اینکه بخواهید رویتان حساب کنند و اثبات اینکه واقعا نمی‌خواهید وقت دیگران را تلف کنید، باعث می‌شود شما قابل اعتماد به نظر برسید. این یک ویژگی است که وقتی تصمیم می‌گیرید مسئولت‌پذیر باشید به خودی خود پدیدار می‌شود.

Kevin Daum on Inc

4. آنها برنامه ها را در صورت لزوم پیش از موعد لغو میکنند
   
   لغو کردن برنامه درست چند لحظه قبل از موعد، و یا زمانی که دیگران به اندازه کافی منتظر حضور و یا کمک فرد بودند … توی چنین لحظه ای بوده‌اید؟ قول می دهم احساس بسیار بدی را تجربه کرده‌اید، احتمالا همه‌ی ما یکبار هم که شده چنین چیزی را تجربه کرده ایم.

مسئولیتِ وقتی که دیگران برای ما می‌گذارند و یا منتظر ما هستند چیزی شبیه به همان سر وقت حاضر شدن در شدت بیشتری است. 

5. آنها احساساتشان را کنترل می کنند.
   
   افراد مسئولیت پذیر خونسردی خودشان را حفظ می کنند و اجازه نمی دهند که احساس عصبانیت و حسادت دم‌دستشان باشد، چون می دونند واکنش منفی می‌تواند خیلی زود موقعیت را خراب کند و این خراب شدن دقیقا همان چیزیست که بهره‌وری را در هر موقعیتی کاهش می‌دهد.

6. آنها غر نمی زنند
   
   غر زدن کار افرادیست که حرف می زنند ولی حوصله عمل کردن ندارند طبیعیست که از حرفهای شبیه به غر هیچ راه حل درستی درنیاید. از همه بدتر این است که این حالت غر زدن خیلی زود می‌تواند تبدیل به یک عادت شود، یک عادت شرم آور که کارش فقط تخریب شخصیت شماست.

7. آنها می دانند که "اعتماد" به دست آوردنیست
   
   زمانی که بچه بودید را بخاطر بیاورید، پدر و مادرتان نمی توانستند به شما اعتماد کنند، حقیقتا کار درستی هم نبود. اما زمانی که متوجه شدند شما قادر به مراقبت از خودتان هستید، شروع کردند به اعتماد کردن و کم‌کم کارهای بیشتری به شما محول شد. در بزرگسالی هم دقیقا همینطور است زمانی که شما توانستید به دیگران ثابت کنید که به راحتی از عهده قول‌ها، حرف‌ها و کارهایتان بر می آیید شروع می کنند به احترام گذاشتن به شما.

8. آنها ثبات عمل دارند
   
   می توانید اعتماد آدمها را به دست بیاورید وقتی که دیر سرکار حاضر می شوید؟
   وقتی که پروژه ها را تمام نمیکنید؟
   یا اینکه هیچ ددلاینی را به سرانجام نمیرسانید و برنامه ریزی دیگران خراب می کنید؟ قطعا نه!

زمانی که شما بتوانید نظم و روتین کارهایتان را حفظ کنید، و ثبات داشته باشید. همه چیز برای شما و دیگران به کل تغییر خواهد کرد.

9. آنها اشتباهاتشان را می پذیرند
   
   هیچ انسانی نیست که اشتباه نکند، ولی همه ی انسان ها اشتباهاتشان را نمی پذیرند و سعی میکنند برای آن توجیه و یا دلیلی بتراشند که خودشان را مبرا کنند.
   می‌دانید واقعا هیچ اشکالی ندارد، مشکل می‌تواند همیشه پیش بیاید. زمانی که اشتباهتان را می پذیرید دیگران نه فقط عصبانیت کمتری نشان می‌دهند بلکه حاضر می‌شوند به شما کمک بیشتری کنند تا راه حلی پیدا کنند.

10. آنها خود-انضباطی دارند
    
    قبلا هم گفتیم افراد مسئولیت پذیر قادرند هر کاری که تصمیم گرفته‌اند را انجام بدهند و عملی کنند. خود کنترلی به این افراد کمک می‌کند که کمتر مجذوب راحتی و لذت‌های زودگذر شوند، حاضرند کمی سختی به خود بدهند ولی کاری را که تصمیم گرفته اند انجام بدهند را به سرانجام برسانند.

"It’s normal to want to avoid pain and discomfort, but trying to eliminate all discomfort will only reinforce to yourself that you can’t handle distress."

Amy Morin said on Forbes

11. آنها اهمال کاری نمی کنند.

اهمال کاری یکی از پدیده هاییست که با پیشرفت تکنولوژی و در دسترس بودنِ انتخاب های زیاد وارد زندگی ما شده. چیزی که باعث می‌شود مدام انتخاب های دیگری بجای انجام کار اصلی داشته باشیم و در نهایت تبدیل شویم به یک فرد اصطلاحاً دقیقه نودی. کسی که همه چیز را با فشار و استرس بیشتر در لحظات پایانی سررسید قرار است انجام دهد. 

یادتان باشد که مسولیت پذیری یک چیز عجیب و غریب و دور از ذهن و یا خیلی سخت نیست. چیزی هم نیست که انسان از بدو تولد آن را در خود داشته باشد. خوشبختانه مسئولیت پذیری یک کیفیت به دست آوردنی ست. با توجه به ویژگی های بالا یک ارزیابی از خودتان داشته باشید، شاید متوجه شده باشید کجاها کمی ضعیف تر هستید و خیلی راحت بتوانید انتخاب کنید که چطور یک "من" بهتر شوید.

منبع: 11 Habits Of Responsible People