رایگان شروع کنید
درخواست استخدام
درخواست مشاوره
تیم های خود مدیریتی چطور باعث پیشرفت و سودآوری شرکت‌ها می‌شوند؟
سازمان‌ها و شرکت‌ها در تمام دنیا به دنبال پیشرفت و افزایش بهره‌وری‌شان هستند و دل‌شان می‌خواهد به بزرگ‌ترین هدف‌ها در زمینه‌ی فعالیت‌شان برسند. ازطرفی شرایط مختلف و تغییرات زیاد در سطح کشورها و جوامع باعث پیچیده‌تر شدن اوضاع سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌شود و این تغییرها خواه ناخواه وضعیت ساختارهای سازمانی و... را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند.
حالا این سوال و چالش برای شرکت‌ها پیش می‌آید که چطور هم این تغییرات مداوم را سازماندهی کنیم و درعین‌حال در مسیر رشد و پیشرفت باشیم و از رقیبان عقب نمانیم؟
راستش را بخواهید کلید بهبود این اوضاع در دستان تیم های خودمدیریتی است. تیم های خودمدیریتی با ویژگی‌ها و شرایطی که در محیط‌های کاری به‌وجود می‌آورند می‌توانند زمینه‌ساز تحولات مثبت زیادی باشند.
دراین مقاله می‌خواهیم درمورد تیم های خودمدیریتی یا گروه خودگردان در سازمان‌ها برایتان توضیح دهیم و فرهنگ خودمدیریتی در سازمان‌ها را بررسی کنیم. تا آخر این مقاله همراهی‌مان کنید.
بیشتر بخوانید: صفر تا صد مدیریت تیم های چند تخصصی Cross-Functional
خود مدیریتی چیست و تیم های خودمدیریتی چه ویژگی‌هایی دارند؟
همه‌ی ما با شیوه‌ی مدیریت از بالا به پایین یا همان top down method تاحد زیادی آشنا هستیم و در فرهنگ‌ها و سازمان‌های مختلف با چنین شیوه‌ای برخورد داشته‌ایم. در این شیوه سلسله مراتب مدیرانی وجود دارند که بر کار همدیگر و همین‌طور فعالیت کارکنان نظارت می‌کنند.
ولی در گروه خودگردان یا همان تیم های خودمدیریتی چنین فرهنگی جای ندارد و قرار است به تمام کارکنان استقلال نسبی برای تصمیم گیری در فعالیت‌هایشان داده شود.
پس اوضاع به‌مرور درحال تغییر است و این روزها تیم های خودگردان و آموزش خودمدیریتی به یک روش کاری اصلی در بین شرکت‌های مهم و پیشرو در کشورهای توسعه یافته مثل ژاپن، آمریکا، اروپا و... تبدیل شده است.
کارکنان در تیم های خودگردان باید بتوانند:
- روی احساسات‌شان مدیریت داشته باشند.
- موقعیت‌های مختلفی که درون‌شان قرار می‌گیرند را نیز مدیریت کنند.
مدیریت و کنترل کارکنان روی خودشان می‌تواند بهشان کمک کند تا نقش‌شان در سازمان را بهتر ایفا کنند.
درواقع تیم های خودمدیریتی، گروه‌های کوچکی از کارکنان هستند که باید بتوانند فرایندهای داخلی گروه‌شان را خودشان مدیریت کنند؛ فرایندهایی مثل:
- برنامه ریزی
- تصمیم گیری
- به کارگیری اعضا
- حل مسائل و مشکلات درون گروهی
- ارزیابی عملکرد اعضا
- مدیریت امور انضباطی در زمینه‌ی کاری مربوط به خودشان
پیش از تشکیل تیم های خودمدیریتی باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
تشکیل تیم های خودمدیریتی در سازمان‌ها کاری دفعی و یک‌باره نیست. درواقع از قبل باید زمینه‌های این کار فراهم شود. پیش از هرچیز باید زمان کافی برای تشکیل گروه خود گردان و آموزش خودمدیریتی در سازمان درنظر گرفته شود.
برای جاانداختن مفهوم خودمدیریتی و انجام پروسه‌های آن به دو اصل اساسی نیاز داریم:
- برنامه ریزی کامل و دقیق
- چارچوب منطقی و استراتژیک
به‌علاوه باید زمینه‌های فرهنگی و شرایط محیطی هم درنظر گرفته شوند. دربرخی سازمان‌ها و کشورها اجرای طرح‌های خودمدیریتی به افزایش رضایت شغلی کمک کرده ولی درعین‌حال باعث شده تا ترک محل کار و نرخ غیبت و... افزایش پیدا کند.
در کشورهایی مثل مکزیک خرده فرهنگ‌هایی مثل فرهنگ عدم تحمل ابهام، اطمینان نداشتن کارکنان، احترام بیش ازحد کارکنان به سلسله مراتب قدرت و... باعث شده که اجرای روش‌های خودمدیریتی کارایی لازم و کافی را نداشته باشد.
پس پیش از هرچیز باید به فراهم کردن مقدمه‌ها و آموزش خودمدیریتی توجه شود.
بیشتر بخوانید: ۲۳ راهکار مفید برای افزایش بهره‌وری و کارایی
جا انداختن مفهوم خودمدیریتی در شرکت‌ها و سازمان‌ها چه پیش زمینه‌هایی می‌خواهد؟
همان‌طور که گفتیم برای این‌که تیم های خودمدیریتی در سازمان‌ها تشکیل شوند و با موفقیت به کارشان ادامه دهند، به زمان کافی و فراهم کردن برخی پیش زمینه‌ها نیاز داریم. ما در این مقاله سعی کردیم پیش زمینه‌های موجود برای تشکیل و موفقیت تیم های خودگردان را در چند دسته‌ی کلی و اصلی طبقه‌بندی کنیم:
- جا افتادن مفهوم خودمدیریتی و اجرای آن به آماده بودن پیش زمینه‌هایی در سطح مدیران شرکت و سازمان نیاز دارد.
- کارکنان در سطح فردی باید از ویژگی‌های فردی خاص و سطح مطلوبی از سلامت روان برخوردار باشند.
- روابط بین کارکنان باید شکل جدیدی به خودش بگیرد.
- تیم های خودگردان باید تشویق‌ها و آموزش‌های دقیقی در موارد مختلف ببینند.
مدیران برای تشکیل تیم های خودمدیریتی باید چه قدم‌هایی بردارند؟
برای این که فرایند خودمدیریتی در سازمان‌ها آغاز شود مدیران باید کارکنان را به چند تیم مختلف تقسیم کنند. تقسیم بندی باید طوری باشد که تمام اعضای تیم در یک سطح و رده قرار بگیرند و هیچ کدام بر دیگری برتری نداشته باشد. شرایط باید طوری چیده شود که کارکنان درصورتی که بخواهند بتوانند تیم‌شان را عوض کنند و در گروه جدیدی مشغول به‌کار شوند.
مدیر بیش از هرچیزی باید حواس و تمرکزش روی مدیریت روابط بین کارکنان باشد. زور و اجبار در سازمان باید ازبین برود و جایش را به روابط متقابل بدهد. این موضوع تاثیر خیلی مهمی روی سازمان و پیاده سازی درست مفهوم خودمدیریتی دارد.
به‌علاوه مدیران باید به‌اندازه‌ی کافی دقت و تلاش کنند و فرایندهای قدیمی را درصورتی‌که در فرهنگ جدید جایی ندارند، حذف کنند.
اعضای تیم های خودمدیریتی باید از چه ویژگی‌های فردی و روانی خاصی برخوردار باشند؟
همان‌طور که گفتیم تمام اعضا و کارکنان تیم های خودمدیریتی باید باید بتوانند خودشان را بااستفاده از تجربه‌هایی که در زندگی شخصی به‌دست آورده‌اند و موقعیت‌هایی که داشته‌اند، به‌نحو درستی کنترل و رهبری کنند.
کارکنان برای مدیریت خودشان به سطح راضی کننده‌ای از سلامت روان نیاز دارند. سطح مطلوب سلامت روان فردی را به عقیده‌ی کاورل دی‌ریف می‌توان با 6 مولفه مشخص کرد:
- پذیرش خود: فردی که از سلامت روانی مطلوبی برخوردار است، نقاط مثبت و منفی‌اش را درکنار هم پذیرفته است و باوجود این‌ها نگرش مثبتی نسبت به خودش دارد.
- رشد شخصی: این فرد در مسیر کلی پیشرفت حرکت می‌کند و به‌دنبال به‌دست آوردن تجربه‌های جدید است.
- داشتن هدف مشخص در زندگی: زندگی این فرد جهت‌دار و هدف‌دار است.
- داشتن روابط مثبت با دیگران: با دیگران روابط گرم و مطمئنی برقرار می‌کند.
- تسلط بر محیط: می‌تواند محیط‌های درست و مناسبی در زندگی‌اش انتخاب کند.
- استقلال داشتن: به آزادی و خودمختاری در زندگی معتقد است.
به‌علاوه داشتن این ویژگی‌ها هم می‌تواند به موفقیت فردی در گروه خودگردان کمک زیادی کند:
- داشتن خودآگاهی کافی
- پاسخگو بودن به خود
- پذیرش تغییرات فردی و محیطی
- شناخت توانایی‌های فردی
روابط گروهی بین کارکنان در تیم های خودمدیریتی باید به چه شکلی باشد؟
- افراد در تیم های خودگردان به مهارت‌های ارتباطی وتصمیم گیری بالایی نیاز دارند.
- باید مسئولیت پذیری بالایی داشته باشند و بتوانند در برابر مسئولیت‌هایی که در گروه بهشان واگذار می‌شود، در زمان مناسب پاسخگو باشند.
- اعتماد در تیم های خودمدیریتی حرف اول را می‌زند. کارکنان باید به دانش و توانایی‌های خودشان و بقیه‌ی هم‌تیمی‌ها مطمئن باشند.
- اعضای تیم های خودمدیریتی باید به هم‌گروهی‌ها بازخورد مناسب بدهند و درعین حال بتوانند از سایر کارکنان درمورد فعالیت‌های خودشان بازخورد بگیرند.
- اعضای تیم های خودگردان باید درمورد نقاط قوت و راهکارها در گروه صحبت و هم‌فکری کنند و درباره‌شان به بررسی و تحقیق بپردازند.
- اعضای گروه‌ها باید به مهارت مدیریت زمان تسلط داشته باشند و بتوانند هدف گذاری‌های درست کنند.
- اعضای گروه‌های خودگردان به‌اندازه‌ی کافی خودکفا هستند.
آموزش خودمدیریتی چه جایگاهی در موفقیت و پیشرفت تیم های خودمدیریتی دارد؟
همان‌طور که دیدید گروه خودگردان باید به‌مرور زمان، با برنامه ریزی درست و با هدایت درست مدیران و... تشکیل شوند و شروع به فعالیت در سازمان‌ها و شرکت‌ها کنند.
ولی گروه خودگردان برای موفقیت در فعالیت‌ها و رسیدن به اهداف باید تحت آموزش خودمدیریتی قرار بگیرد. درغیر این‌صورت احتمال شکست برای تیم‌ها وجود دارد.
تیم های خودمدیریتی باید در چه زمینه‌هایی آموزش ببینند و تشویق شوند:
- تشویق به خودتقویتی: کارکنان باید بتوانند هنگامی که نتیجه‌ی خوبی درگروه حاصل می‌شود از هم تعریف و تقدیر کنند.
- تشویق به خویشتن نگری: اعضا باید آموزش ببینند و بتوانند درباره‌ی کارها و فعالیت‌های خودشان قضاوت کنند.
- آموزش توقع ازخود: کارکنان باید از خودشان و سایر هم‌تیمی‌ها انتظار عملکرد بالایی داشته باشند.
- تشویق به خود هدف گذاری: اعضای باید بتوانند اهداف تیم را خودشان مشخص کنند.
- آموزش تمرین و پشتکار: در تیم های خودمدیریتی به افرادی نیاز داریم که بتوانند به فکر انجا و تمرین وظایف جدید باشند.
- تشویق به انتقاد از خود: اعضا باید آموزش ببینند و بتوانند از عملکرد ضعیف خودشان انتقاد کنند و دنبال بهبود عملکردشان باشند.
تیم های خودمدیریتی برای موفقیت به چه پیش شرط‌هایی نیاز دارند؟
تیم های خودمدیریتی درصورتی که درست تشکیل شوند، آموزش ببینند و طبق برنامه پیش بروند می‌توانند دستاوردهای مهم برای شرکت یا سازمان داشته باشند. به‌عنوان مثال می‌توانند:
- باعث افزایش رضایت مشتری شوند.
- کاهش هزینه‌های سازمان را درپی دارند.
- به بهبود و تسریع فرایند تصمیم گیری کمک می‌کنند.
- و درنهایت می‌توانند سهم شرکت‌ها از بازار را بیشتر کنند.
ولی گروه خودگردان به چه پیش‌شرط‌ها و مولفه‌های خودمدیریتی برای موفقیت نیاز دارد؟
- مدیران باید منابع و وقت کافی برای این‌کار اختصاص دهند.
- اعتماد دوطرفه و کامل باید بین کارمند و مدیران وجود داشته باشد.
- آموزش خودمدیریتی باید دراختیار کارکنان قرار گیرد. آموزش‌های مهارت‌های فنی و مدیریتی از پیش‌شرط‌های اصلی موفقیت تیم های خودگردان است.
- برای تشکیل تیم های خودمدیریتی، توجه به ماهیت مشاغل و فعالیت‌ها مهم است. ماهیت شغل باید به‌گونه‌ای باشد که اختیار دادن به اعضا باعث بهبود عملکرد تیم شود و البته دادن استقلال در تصمیم گیری در آن زمینه هم ممکن باشد.
بیشتر بخوانید: مدیریت تیم طراحی محصول با تسکولو ، ابزار مدیریت پروژه آنلاین
حرف آخر
تغییرات مداومی در سطوح اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و... در تمام دنیا در جریان است و فناوری‌ها هم روزبه‌روز بیشتر پیشرفت می‌کنند. همه‌ی این‌ها باعث می‌شوند سازمان‌ها، شرکت‌ها و ساختارهایشان مدام تحت تاثیر قرار بگیرند و دستخوش انواع تغییرات شوند.
این تغییرات به‌مرور می‌توانند روی روابط بین کارکنان، نقش‌هایشان در شرکت، میزان استرس‌شان، میزان تحمل و... تاثیر بگذارند و حتی باعث افزایش تنش، درگیری و... شوند.
این روزها سازمان‌ها برای بهبود وضعیت شرکت و کنترل اوضاع بیشتر به تشکیل تیم های خودمدیریتی روی می‌آورند. حالا مقالات خودمدیریتی زیادی در سراسر دنیا منتشر می‌شود و درمورد شرایط و مزایای گروه خودگردان توضیح می‌دهند.
ما هم در این مقاله سعی کردیم درمورد تیم های خودمدیریتی، ویژگی‌هایشان و تاثیرشان روی افزایش بهره‌وری و سودآوری توضیح دهیم. اجرای این روش‌ها درنهایت به جا افتادن فرهنگ خود مدیریتی در سازمان‌ها کمک می‌کند و به‌مرور سبب موفقیت بیشتر سازمان و رضایت بیشتر کارکنان در محیط کاری‌شان می‌شود.
