رایگان شروع کنید
درخواست استخدام
درخواست مشاوره
معرفی کامل و جامع فرایند برنامه ریزی اسپرینت در متد چابک
وقتی ایده‌ی تولید یک محصول یا نرم‌افزار به ذهن اعضای یک گروه می‌رسد احتمالا در همان لحظه‌ی اول فکر می‌کنند بهترین اتفاق ممکن برایشان رخ داده و از این بهتر نمی‌شود. اما در این دنیای سریع، متنوع و پر از ایده چنین چیزی درست است؟ متد چابک، چارچوب اسکرام و درنهایت برنامه ریزی اسپرینت می‌توانند گره از تمام ابهام‌های مربوط به پروژه‌ها باز کنند.
فرض کنید روزی ایده‌ای برای تولید یا طراحی یک محصول یا نرم‌افزار به ذهن‌تان می‌رسد. خوشحال و امیدوار به همراه یک تیم کوچک روی ایده کار می‌کنید و بعد از گذشت سال و ماهی و خرج کردن سرمایه‌تان یک سنگ بزرگ سر راه‌تان ظاهر می‌شود. سنگی که ابهام‌های پروژه به‌علاوه‌ی عدم آشنایی و رضایت مشتری بهش چسبیده‌اند و عملا نمی‌گذارند از آن جلوتر بروید. ولی چطور می‌شود که کار به اینجا می‌رسد و چگونه می‌توان برطرف‌شان کرد؟
کلید حل مشکل شما در دستان پرتوان متد چابک و فرایند برنامه ریزی اسپرینت است. در این مقاله به‌طور کامل و به زبان ساده درمورد برنامه ریزی اسپرینت در متد چابک توضیح می‌دهیم.
پله پله از متد چابک تا برنامه ریزی اسپرینت
این روزها شرایط بازار و محصولات و خدمات موجود در آن به‌شدت پیچیده و پر از رقابت است. وقتی می‌خواهیم محصولی را تولید کنیم یا نرم‌افزاری طراحی کنیم باید بدانیم دقیقا می‌خواهیم به کجا برسیم و ازطرفی با نیاز مشتری هم به‌طور کامل آشنا باشیم.
درحقیقت ما به قطعیت نیاز داریم درصورتی‌که مسیرمان پر از ابهام و پیچیدگی است.
بنابراین ما باید به‌عنوان صاحب و مالک محصول طوری برنامه ریزی و اجرا کنیم که با کم‌ترین میزان خطا و در کوتاه‌ترین زمان ممکن بتوانیم پیچیدگی‌ها را قدم به قدم برطرف کنیم و به محصولی برسیم که دقیقا با نیازهای مشتری‌مان مطابقت داشته باشد.
برای طی کردن چنین مسیری می‌توانیم روی متد چابک حساب کنیم. متد چابک تفکری با قابلیت پاسخگویی سریع به انواع تغییرات است. فریم‌ورک اسکرام هم یکی از چارچوب‌های متد چابک است و به ما کمک می‌کند به کمک برنامه ریزی اسپرینت و در طول یک فرایند تکرار شونده بتوانیم تمام پیچیدگی‌های موجود در پروژه را قدم‌به‌قدم حل کنیم و به تصویری کامل و دقیق از پروژه‌مان برسیم.
برنامه ریزی اسپرینت در متد چابک چیست؟
همان‌طور که گفتیم متد چابک و چارچوب اسکرام قرار است در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با بیشترین قطعیت پروژه‌های ما را به سرانجام برسانند. اجزای چارچوب اسکرام می‌توانند مثل یک موجود زنده در هماهنگی کامل با هم به سمت هدف حرکت کنند.
هر موجود زنده‌ای برای حرکت و بقا قلب تپنده‌ای می‌خواهد و قلب تپنده‌ی چارچوب اسکرام بی‌شک برنامه ریزی اسپرینت است.
درواقع وقتی قرار است پروژه‌ای در چارچوب اسکرام متد چابک به هدف برسد باید به اجزای کوچک‌تر و بازه‌های زمانی کوچک‌تر تقسیم شود. به هر کدام از این بازه‌های زمانی که نهایتا می‌توانند یک ماه طول بکشند اسپریت می‌گویند. پس اسپرینت یک دوره‌ی زمانی مشخص است که همه‌ی فعالیت‌های مربوط به پروژه در طی آن انجام می‌شود، به قابل کنترل‌تر کردن پروژه کمک می‌کند و باعث می‌شود کارها با کیفیت بالاتر، سریع‌تر و با انعطاف پذیری بیشتری انجام شوند.
اما قبل از هر چیز ما نیاز داریم درمورد هدف اسپرینت‌ها، مدت زمان‌شان، نقطه شروع هر اسپرینت، سرعت روند کار و... به‌طور کامل بدانیم و برایش برنامه ریزی کنیم. همه‌ی این کارها در فرایندی به نام برنامه ریزی اسپرینت انجام می‌شوند. درواقع برنامه ریزی اسپرینت هم یک فرایند است که کمک می‌کند تا هدف و مدت زمان هر اسپرپینت مشخص شود.
روند برنامه ریزی اسپرینت در متد چابک چگونه است؟
در متد چابک قرار است فعالیت‌های تیم اسکرامی به بخش‌های کوچک‌تر یا همان اسپرینت‌ها تقسیم شوند. برای هر اسپرینت باید هدفی درنظر گرفته شود و بعد از پایان هر اسپرینت باید بازخوردها درمورد همان بخش کاملا واضح شوند. بنابراین به فرایندی به نام برنامه ریزی اسپرینت نیاز داریم.
- مدت زمان هر اسپرینت به نوع محصول‌تان بستگی دارد. برای توسعه و طراحی نرم‌افزارها اسپرینت‌های یک‌ماهه و برای پروژه‌های بازاریابی و ... در بیشتر مواقع اسپرینت‌های دو هفته‌ای درنظر گرفته می‌شوند.
- به‌طور متوسط برای هر هفته از اسپرینت به برگزاری جلسه‌ای یک تا دو ساعته نیاز داریم. مثلا اگر قرار باشد پروژه‌ی شما در 4 اسپرینت دو هفته‌ای به سرانجام برسد باید جلسه‌ی برنامه ریزی اسپرینت نهایتا شانزده ساعته برگزار شود.
- قدم اول؛ چه چیزی The What
هر مالک محصول، لیستی از ویژگی‌های محصولش در دست دارد. درواقع مالک محصول می‌خواهد محصولی که تولید می‌شود ویژگی‌های مشخصی داشته باشد تا به کمک آن ویژگی‌ها بتواند مزیت‌های مورد نظرش را ایجاد کند. به این ویژگی‌ها یوزر استوری می‌گویند.
در هر چرخه اسپرینت قرار است مجموعه‌ای از یوزر استوری‌ها به سرانجام برسند. بنابراین باید لیستی تهیه شود و یوزر استوری‌های درخواستی به‌ترتیب اهمیت در لیستی مشخص و مرتب شوند. به این لیست بک‌لاگ محصول می‌گویند.
در اولین مرحله از برنامه ریزی اسپرینت، مالک محصول باید به‌طور کامل درمورد هدف و تک‌تک آیتم‌های بک‌لاگ توضیح دهد و تیم اسکرامی هم درمورد کارهایی که برای رسیدن به این اهداف می‌توان انجام داد، صحبت می‌کند.
- قدم دوم؛ چطور The How
حالا دیگر هدف‌ها کاملا مشخص هستند و باید برنامه ریزی برای چگونگی انجام کارها صورت بگیرد. در این مرحله تیم توسعه یا همان تیم انجام دهنده‌ی مراحل برای چگونگی انجام کارها برنامه ریزی می‌کنند و با مالک محصول درمورد مدت زمان رسیدن به اهداف به توافق می‌رسند.
- قدم سوم؛ چه کسی Who
مسئولیت هر کدام از اعضا در این مرحله به‌طور دقیق و کامل مشخص می‌شود.
- قدم چهارم؛ Input
در این مرحله باید نیازهای پروژه معلوم شود و اعضا مسئولیت تهیه‌ی نیازها را به‌عهده می‌گیرند. اینجا دقیقا مشخص می‌شود که هر کس وظیفه‌ی تهیه‌ی چه نیازی را به عهده دارد.
- قدم پنجم؛ Output
حالا دیگر هدف، بازه‌ی زمانی اسپرینت‌ها، چگونگی انجام کارها همه و همه دقیقا معلوم و مشخص است و مانعی برای شروع وجود ندارد.
چه کسانی در جلسه‌ی برنامه ریزی اسپرینت متد چابک شرکت می‌کنند؟
- مالک محصول
حضور مالک محصول در برنامه ریزی اسپرینت از هر چیز دیگری واجب‌تر است. مالک محصول باید حضور داشته باشد تا:
- درمورد مشتری توضیح دهد.
- چشم‌انداز محصول را روشن کند.
- مسئولیت توسعه و به‌روزرسانی بک‌لاگ محصول را در کل پروژه به‌عهده بگیرد.
- اسکرام مستر
تیم اسکرام به یک هدایت‌گر حرفه‌ای و بادانش نیاز دارد. درواقع فرایند به سرانجام رسیدن پروژه در متد چابک و چارچوب اسکرام به‌ظاهر ساده ولی درواقع پر از پیچیدگی است و باید فردی برای آموزش مداوم تیم، برای زیر نظر گرفتن برنامه ریزی اسپرینت و اجرای مراحل در کنار تیم باشد.
- تیم توسعه
تیم توسعه در مراحل عملی و تولید محصول یا نرم‌افزار نقش پررنگی دارد و باید در پایان هر اسپرینت چیزی تولید کند که بتوان در اختیار مشتری قرار داد و بازخوردش را ارزیابی کرد. بنابراین حضور اعضای تیم توسعه در برنامه ریزی اسپرینت هم حیاتی است. تیم فنی، تیم دیزاین، مدیر فنی و هر فرد دیگری که می‌تواند در پیشبرد پروژه موثر باشد باید در جلسه برنامه ریزی اسپرنیت حضور داشته باشد.
در فرایند برنامه ریزی اسپرنیت چه چالش‌هایی به‌وجود می‌آید؟
برنامه ریزی اسپرنیت مثل هر فرایند دیگری می‌تواند در مسیرش با چالش‌ها و مسائلی برخورد کند. اما چند چالش رایج در برنامه ریزی اسپرنیت وجود دارند:
- مالک محصول از دسترس خارج است.
همان‌طور که قبلا گفتیم در فرایند برنامه ریزی اسپرنیت باید حتما مالک محصول حضور داشته باشد. چراکه نبودش می‌تواند اشکلات و مسائل زنجیرواری ایجاد کند.
- پالایش بک‌لاگ محصول به‌موقع انجام نمی‌شود.
فرض کنید قرار است پروژه‌ای را به سرانجام برسانید. شما به‌عنوان مالک محصول بیشتر از هر فرد دیگری درمورد محصول و ارزشی که قرار است برای مشتری خلق شود اطلاعات دارید. درواقع این شما هستید که باید لیستی از ویژگی‌ها و بک‌لاگ محصول را به‌ترتیب اولویت مشخص کنید و جزئیاتش را دراختیار تیم اسکرامی قرار دهید تا اولویت‌ها و برآوردها مشخص شوند.
اگر شما حضور نداشته باشید این مرحله یا همان پالایش بک‌لاگ به‌درستی انجام نمی‌شود.
- نیازمندی‌های پروژه مبهم هستند.
شما به‌عنوان مالک محصول اطلاعاتی دراختیار تیم قرار نداده‌اید و مثل روز روشن است که پالایش محصول هم درست انجام نشده است. پس نیازمندی‌های پروژه برای اولین بار در جلسه برنامه ریزی اسپرنیت دراختیار تیم توسعه قرار می‌گیرد و بی‌برو برگرد ابهام دارد. اعضای تیم به‌جای این‌که روی برنامه ریزی اسپرینت وقت بگذارند، مشغول بازرسی و اولویت‌بندی آیتم‌های بک‌لاگ می‌شوند و وقت زیادی ازدست می‌رود.
- پیش‌بینی‌های اشتباه صورت می‌گیرند.
آیتم‌های بک‌لاگ تاره از راه رسیده‌اند و تیم توسعه از مراحل و نیازمندی‌هایشان تصور دقیق و درستی ندارند. همین باعث می‌شود برآوردهای درستی درمورد آیتم‌های بک‌لاگ نداشته باشند و درنهایت به پیش‌بینی‌های نادرستی از کارهایی که درطول اسپرینت باید انجام بدهند برسند.
- تعهد مشترک وجود نخواهد داشت.
همان‌طور که دیدید همان چالش اول می‌تواند چالش‌های بعدی را دنبال خودش به‌وجود بیاورد؛ نیازمندی‌ها درست شناسایی نشوند، پیش‌بینی‌ها و برآوردها نامتعادل شوند و درنهایت بین مالک محصول به‌عنوان صاحب کار و تیم توسعه به‌عنوان تحویل دهنده، اختلاف ایجاد شود. تمام این موارد درنهایت به‌ضرر پیشبرد پروژه تمام می‌شوند.
بهتر است اسکرام مستر از قبل حواسش به این چالش‌ها باشد و تاجایی که می‌تواند از بروزشان جلوگیری کند یا اگر پیدا شدند، برای حل کردن‌شان آستین بالا بزند.
حرف آخر
دنیا، دنیای سرعت و تنوع است. چیزی که امروز نیاز مردم، شرکت‌ها و... به‌شمار می‌آید ممکن است چند وقت دیگر به‌طور کامل حذف شود یا تغییر کند. بنابراین اگر قصد تولید محصول یا طراحی و توسعه‌ی یک نرم‌افزار را دارید باید طوری پروژه‌تان را پیش ببرید که با نیازهای واقعی مردم یا مخاطب‌تان هماهنگ باشد و مرحله به مرحله بهتان بازخورد بدهد.
برای پیگیری این روش می‌توانید از متد چابک کمک بگیرید. با کمک متد چابک، کوچک‌ترین تغییرات شناسایی و پاسخ داده می‌شوند.
یکی از چارچوب‌های متد چابک چارچوب اسکرام است. در فریم‌ورک اسکرام برای تولید محصول یا به هدف رسیدن پروژه از فرایندهای تکرار شونده‌ای به‌نام اسپرنیت کمک می‌گیرند. طی این فرایندها تمام ابهامات پروژه به‌مرور زمان حل می‌شوند و درنهایت اعضای تیم به هدف‌شان اشراف کامل پیدا می‌کنند. برای انجام درست این مراحل به فرایند برنامه ریزی اسپرنیت نیاز است. به کمک فرایند اسپرنیت در متد چابک هدف، سرعت پروژه، نقطه شروع اسپرنیت، سرعت و... به‌طور دقیق مشخص می‌شوند، چگونگی انجام فعالیت‌ها و وظیفه‌ی هر یک از اعضا معلوم می‌شود و به‌عبارتی خون حیات در رگ‌های پروژه جریان پیدا می‌کند.
در این مقاله به‌طور کامل گفتیم برنامه ریزی اسپرنیت در متد چابک چیست و چه روندی را طی می‌کند. درنهایت درمورد چالش‌های برنامه ریزی اسپرنیت هم توضیح دادیم و درنهایت تلاش کردیم هیچ ابهامی برایتان باقی نگذاریم.
